Don Ramon mi ta corda di tempo di scol, MULO. E tabata un clas mas halto cu mi. Na anja 1979 Don Ramon a gana OTI Antias pa despues na december, a representa Atias den OTI na Caracas.

Posted: January 11, 2015 in Noticiero 94

DON RAMON

Oranjestad-Mi a siña conose Don Ramon cu e production hunto cu e talento riba mandolin, Tino Ruiz, cu kende Watapana Recording Studio a traha e LP -BRAVO TINO BRAVO na aña 1985 cu entro otro For Di Bista, For Di Curason y Cosnan  Imposibel, canta pa Don Ramon. Nos a pasa bon tempo den studio.

E relacion tabata superficial te ora cu ela bati na porta pa produci un CD cu su obranan musical. Nos a busca 2 areglista y ela exigi pa ami tambe aregla algun di su cancionan. E grupo cu a cuminsa trahata tabata Hildward Croes, den felis memoria, Franklin Granadillo y finalmente ami mes.

E dolor a cuminsa ora cu ela cana kibra cu e noticia: “Emile, mi patronisado a hala tras”. Ata nos cu un production di cual e areglistanan a cuminsa traha caba. Ma loke nos tabata tin tabata asina bunita, cu m’a laga Don Ramon sa cu ami ta produci e CD cu tur su consecuentianan. Esaki a resulta un joya di cancion,  cu tur hende tabata gaba, ma un fracaso economico. Su benta tabata miserabel compara cu e otro productionan cu tabata sali for di Watapana Recording Studio e temponen ei.  Esaki tabata un sla pisa pa Don Ramon, cu nunca e por a pone un banda… Añanan largo mi tabata reta Don Ramon pa bin cu un di 2 CD. E tabata tin cancionan suficiente, ma pa tuma e paso no tabata su conviction. Su comentario: “Emile, ta tanto placa y tempo bo a hinca den esun prome cu un resultado asina pober financiero” cu e no tabata tribi pa drenta un aventura nobo, maske cu m’a dun’e di compronde cu ami ta produci e CD cu e mesun areglistanan y ta carga tur consecuentia. E tin cu presenta cu e cancionan y su bos.

Papiando di su bos: Un dia mi tabata graba su bos riba un di e cancionan di e CD a drenta un pareha Hulandes, di bishita na Aruba despues di decenanan di aña. Di e pareha, Sr y Sra Seiler mi a hanja tempo cu mi tabata mucha les di piano. Reacion: “Wat doet die zanger op Aruba!  Hij moet naar Europa”. Su timbre y manera di interpreta e cancion a capta completamente nan atencion.  Ma ta te asina leuw e asunto a keda tambe.

Di su bida priva mi no tabata sa hopi.. Nos tabata tin bon contacto cu otro riba tereno di musica. Ma nada di core paranda,  come hunto un caminda of cana kibra na cas di otro na antoho. Nos tabata traha tempo pa otro si ora cu tin mester. M’a compronde cu ela pasa den awanan turbulento. E tabata traha na Asuntonan Financiero di gobierno na Aruba, ma manera ela bisa: e burocracia ei  e no por a wanta  y a dicidi di bay riba su mes.  E tabata tin hopi soño, fabuloso p’e y pa Aruba, projectonan grandi, cu ela presenta mi, ma cu no a cristalisa. Su comentario: “Emile, mi nomber ta Krozendijk y esei no ta conta den e mundo di negoshi na Aruba”. Mi tabata haci chansa cu ne riba esaki, ma p’e, e tabata un otro sla.

No ta solamente mi tabata traha riba cancionan cu e tabata compone pa entre otro Debbi. E tabata tiranan den mi scochi. “Traha riba dje Emile y Debbie ta bin cant’e”.

Y cada biaha mi tabata ret’e pa un di 2 CD. E mester a haci si algun cu su dientenan, pasobra e “s”nan no tabata manera mester ta.  “Si, si Emile”, ma envano.  Nos tabata oranan largo den studio cu grabacionan pa anuncionan interno di un hotel na idioma spaño, pasobra esei e tabata domina completamente.

E tabata un fiel oyente di Radio Kelkboom, pa motibo di e apoyo pa musica lokal. Ela traha diferente aña na Radio Kelkboom cu su programa di tur mainta di 10 pa 12 or, Tertulia Farandulera, exigente y cumplido cu un programa manera e kier a laga tende.  Diferente y di calidad, ma economicamente no hopi cos di gaba. Graba propaganda? Semper para cla y “Emile, ta con bo kier e”.

Un 5 aña pasa, mi ta kere anto, e por ta 10 aña tambe,  pasobra tempo ta bula, ela cana kibra tur babuca: Emile, un productor na  continente a acercami pa e bira su agente artistico. E tin cu profila su mes cu den e ambiente di Mariachi.   Y conociendo su bos y manera e ta canta: Don Ramon cu Mariachi, ningun problema. Na harimento: “Ma con ta para cu bo dientenan?”  “Ningun problema Emile: nan lo pone nan den top condicionan atrobe”.

M’a puntr’e: “Don Ramon, ban ta serio, bo sa kiko kier men artista di un agente y na bo edad. Corda bo no ta hoben mas y conociendo un Don Ramon terco, m’a enfatisa si e ta compronde ta kiko esei kier men.  Emberdad: auto grandi, bon bisti, ambiente di artista, drumi den hotel luhoso, yen di beyesa rond di dje, ect ect, ma bula aki aya y canta anochi, marduga na antoho di e agente cu kende e lo tin un contracto firma. “ Bo ta wanta e cos ei, un persona terco manera bo ta?”….  Asina nos por a papia cu otro y sin ningun rencor, como hende cu por confia otro.  Emberdad: un otro soño cu ta bula bay y asina tabata tin varios mas…

Mi ta corda ainda hopi cla ora cu nos tabata graba un di e cancionan di su CD, cu un dado momento m’a hala su atencion: “Don Ramon, bo ta canta falso”.  Awor canta falso di Don Ramon e tempo ei kier men un nuance sumamente chikito di un tono,  cu probabelmente hopi hende lo no ripara mes… Na harimento e ta reactiona: “Emile bo ta mescos cu mi tata. Ponemi cu 2 pia riba tera atrobe, bahami for di nubia. Ma Emile, mi hendenan di afo”, – pasobra e tabata tin su contactonan – , “ a bisami cu bo tin cu canta un poko falso, net un slip for di tono, pa hala atencion”.. Mi reaction? “ Don Ramon, no den Watapana Recording Studio.. Aki abo ta canta den tono”  y cu placer nos tabata sigui cu nos trabou.

Cu e tabata sinti cu algo tabata na caminda, awor cu ela bay laga nos, tabata mas cu cla.

Prome cu Pasco ela cana kibra na Bloemond. “ Emile bo tin un cassette-player pami?. Don Ramon, na granel. Mi ta controla un pabo, bin busc’e numa”. Y ela paga p’e, pasobra e no tabata kier nada por nada. Y ela busca un computer, un Apple. “ Don Ramon, ta kiko bo ta bay haci cu un Apple? E tabata un persona cu kier cos bon.  Y e link tabata poni caba: su composicionan graba riba cassette e kier pone riba Disco Duro, HD, y mi sa cu e tin varios cancion, no acaba, ma e liña di melodia y texto tei.

Poko dia despues. “Emile bo tin un mesa pami?” .  “Si, mi tin”, pa motibo cu despues di seramento di Radio Kelkboom, mi tin  e cosnan aki na pa scohe. “Emile, pon’e un banda, mi yui homber ta bin busk’e”. Y ela bay cu n’e.

Y e ultimo peticion di dje pa mi tabata: “Mi tin mester di un adapter pa conecta e Cassette deck cu e computer”. “Aki si mi no por yudabo, pasobra bo tin un Apple”. E no por a hanja e adapter na Aruba y m’a recomend’e pa busca esaki riba internet. M’a hanj’e riba internet,  mi por a busk’e p’e, ma conociendo su yui, nan mes por a haci e trabou ei. Mi no a tende nada mas di Don Ramon te cu diaranson, ora cu Maria a yami pa informa di su estado di salud y cu su mediconan a entrega. 

Don Ramon tabata apoyami den tur loke mi ta haci. E tabata un amante di nos cuminda vegetariano D’abaru y si nos tin djus di kenepa, e no tabata scapa p’e.

Shonnan; un otro compositor, artista a bay laga nos.  Nos tur a bin pa bay, ki dia, esei normalmente no ta poni riba calender. Ela laga un joya musical atras cu su bos particular, su timbre calor, e manera di interpreta e palabranan y su melodia, cu ta capta atencion, nada complica, djis for di curason. Ta awor na su herederonan pa determina ta kiko ta haci cu e tesoro di materia musical, cu e tin warda, scondi, pa nos por disfruta mas ainda su cu creacionan musical. Lamentabelmente su  bos particular si lo bo no tende mas den e cancionan ei.

Un otro soño e tabata tin. Cu e poko compositornan cu un isla chikito manera Aruba por produci, ta haña mas atencion. No cu palabra, ma cu acto: tocanan nan cancionan. Tin nan CDnan na cas y apoya nan.

Y ta conciente cu hendenan cu sa soña ta esnan cu por produci cancionan asina bunita manera Don Ramon tabata haci.

Don Ramon, sosega na pas.

Emile Kelkboom.

Bloemond 18

spot 3

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s