Archive for July, 2020

MARISOL TROMP

ORANJESTAD – Den cuadro di e Plan Nacional pa atende cu e problema di cacho riba caya, Diaranson mainta a tuma luga e inauguracion di Centro di Control di Cacho (CCC) na Wayaca. Unda antes tabata conoci como e sitio unda cu tabata hiba mascotanan no desea pa ponenan ‘drumi’.

Minister Marisol Lopez – Tromp a splica cu Ministerio di Desaroyo Teritorial, Infrastructura y Medio Ambiente, desde 2019 ta forma parti di e comision encarga pa duna conseho y diseña un plan pa atende cu e problema menciona.

Ademas, e problematica di cacho ta amplio door cu mester atende cu e “kill cage” y cu e ley di cacho, cual ta rekeri un acercamento multi-disciplinario. Tras di e prome paso aki, tin cuater Ministerio envolvi.

A base di diferente reunion cu a tuma luga, a institui un comision di accion pa ehecuta e plan cu a diseña. Pa cual entre otro a tuma e decision pa renoba e edificio na Wayaca. E trabounan a inicia na februari 2020 pa cual DOW a keda encarga pa renoba y adapta esaki y Serlimar a percura pa e trabou di limpiesa na e sitio y den e area.

Banda di esaki, comunidad por spera cu City Inspector tambe tin personal disponibel pa sigui asisti cu e trabou di control manera cu a bin ta haci. Lo continua cu e control aki unda cu ta necesario conhuntamente cu ‘dog catcher’ di acuerdo cu e Plan Nacional.

Pa conclui, Minister Lopez -Tromp a enfatisa cu pa atende cu e problema di cacho riba caya e ta rekeri esfuerso no solamente di Gobierno, pero tambe hopi trabou y conscientisacion di cada ciudadano. E cambio aki ta cuminsa na cas, na e forma con nos ta cuida cu nos mascotanan y percura cu nan trato ta mane debe ser.

Photo_BENTA 94

C B S

Oranjestad – Pa medio di e comunicado di prensa aki, Oficina Central di Estadistica kier a informa y alabez invita e pueblo di Aruba pa e exposicion “E historia di Censo 1960-2020”. E expo aki ta conta e historia di Censo. E Censo ta duna nos e historia di e poblacion di Aruba y con esaki a desarroya den transcurso di decadanan.

Manera ta conoci cada 10 aña un Conteo General di Poblacion y Vivienda ta wordo haci, mihor conoci como Censo. Un Censo tin como proposito principal pa haya contesta riba cuater pregunta cardinal:

Den e expo e desaroyonan cu a tuma lugar den e poblacion di Aruba for di aña 1960 te cu 2010 ta wordo ilustra cu datonan di e Censonan cu a tuma lugar cada pasa 10 aña. E expo a wordo parti abase di e 4 preguntanan cardinal cu a wordo menciona ariba. Cada pregunta a wordo parti alabes den diferente temanan cu ta wordo presenta, entre otro, e grandura di e poblacion di Aruba, pais di nacemento, nacionalidad, educación y empleo, pa menciona algun.

Tambe un parti di e expo ta wordo dedica na e Metanan di Desaroyo Sostenibel (SDG’s). Den e parti aki ta duna un corto introduccion di e 17 metanan y ta ilustra algun dato relata na e metanan aki.

Tambe lo tin diferente video documentario cu CBS a traha cu ta ilustra cambionan a tuma lugar durante e ultimo decadanan y algun projeccionnan di e poblacion di Aruba.

Archivo Nacional Aruba tambe ta forma parti di e expo y a keda encarga cu ilustra con den pasado, otro tipo di “conteonan” di poblacion tabata wordo haci. Esakinan ta ilustra den forma di material y potretnan di antes.

Archivo Nacional tambe ta expone informacion tocante scalivitud na Aruba pa cual awe 1 di juli ta conmemora 157 aña di e fin di sclavitud na Aruba.

E participación di ANA na e exposicion tabata posibel door di e cofinanciamento cu nan a ricibi di Fundacion Amigonan di Archivo y di UNOCA. Un danki ta bay na e instancianan aki pa nan contribucion valioso.

CBS kier a duna un danki tambe na Archivo Nacional Aruba pa e uso di nan edificio pa e exposicion di e historia di Censo.

E expo lo ta accesibel pa publico entrante awe diahuebs 2 di juli te cu fin di aña 2020. E expo ta tuma lugar na e edificio di Archivo Nacional Aruba (Sabana Blanco 60) durante oranan di oficina: 8:00-12:00 pm y 1:30-4:00 pm.  E exposicion aki ta completamente gratis.

E exposicion tambe lo ta habri pa publico diasabra awo dia 4 di juli 2020 for di 10 or di mainta te cu 2 or di merdia. Henter pueblo di Aruba ta bon bini.

Photo_BENTA 94

EVELYN WEVER-CROES

Oranjestad – Prome Minister Evelyn Wever-Croes, den Conferencia di Prensa di diaranson anochi pa trece informacion di maneho di Gobierno pa cu desaroyonan di Covid-19, a duna un reflexion riba e importancia pa tin curashi den momentonan dificil, mescos cu e generacionnan prome cu nos cu a logra hopi pasobra nan no tawata tin miedo. Nan tawatin curashi y a logra cu trabou duro y awe nos por mira atras riba nan logronan. Nan ta nos inspiracion pa sigui y logra.

“Nos a cuminsa un etapa nobo, un etapa hopi importante pa nos tur na Aruba. E etapa aki ta cuminsa cu un poco nerviosismo y duda. Nos ta scucha duda cu si di berdad nos mester habri nos fronteranan, of si nos mester habri frontera cu Merca. Gobierno di Aruba ta monitoriando y evaluando e situacion y nos lo tuma decisionnan den bienestar di cada ciudadano di pais Aruba. 

Tambe tin duda si por viaha of den e temporada di vakantie cu ta den porta. Ta posibel pa viaha pero e ta keda algo hopi riesgoso. Mester corda cu si un persona bira malo den exterior y mester bay den cuarentena of isolacion, e lo cay riba propio gasto y lo mester keda mas largo den exterior. Tambe tin e risico cu tur pais por dal frontera cera pa motibo cu e casonan a escala. No lubida tambe cu ora di regresa Aruba, mester haci e test di Covid y bay un par di dia den cuarentena. 

Viahamento no ta facil e temporada aki y ta trece nerviosismo. Tin hende ta pro otro ta contra. Tur hende tin nan opinion y nunca bo por complace tur hende. Pero mi kier garantisa pueblo di Aruba cu nos ta scucha boso opinionnan y preocupacionnan y nos ta tene cuenta cu tur aspecto den interes di e ciudadano y pais Aruba. 

Tin biaha bo mester evalua kico ta mas importante y cu abo ta duna mas prioridad pero alfinal nos ta tuma nos decisionnan riba conseho di nos expertonan dunando prioridad na bo interes. 

Tur hende por tin nan preocupacion y duda pero nunca mester tin miedo. Laga nos pensa un rato riba e generacionnan prome cu nos cu a logra hopi pasobra nan no tawata tin miedo. Nan a mustra curashi. Si nos corda esnan cu tawata traha den mina di fosfaat/mina di oro, nan tawata tin nan preocupacion pero nan no tawata tin miedo. Nan a lora manga y bay traha cu curashi. Nos a conoce plantacion di aloe cu tampoco tawata facil. E refineria y e lucha pa nos autonomia. Si nos wak atras, tur a logra y nan a logr’e cu curashi y cu trabou duro. 

Laga nos wordo inspira door di nan den e etapa nobo aki na unda nos ta bay reconstrui nos economia bek, crea cupo di empleo y yuda esnan cu a perde nan empleo y entrada pa haña nan empleo bek y trece e progreso y bienestar cu nos mester pa Aruba”.

Photo_BENTA 94

Oranjestad – Violencia, esclavitud y discriminacion ta existi hopi siglo caba. Miho bisa, desde cu e ser humano a cuminsa pobla nos Tera. E Testament Bieu ta yen di violencia, pero mi ta menciona un cu a yama mi atencion como cu e tin di haber cu mi estudio/investigacion tocante violencia contra hende muhe. Esaki bo por lesa den e buki di Huesnan y ta trata di violencia y intencion di violacion di un Levitico, cu pa salba su mes ta entrega su concubina na e grupo di homber cu tabata buscando e Levitico, di e tribu di Levi, pa viol’e. E ta hasta bisa nan “bay cu ne y haci loke boso kier cune”. Y esey e grupo di homber a haci, loke awe nos ta yama “gangrape” y nan a laga e muhe casi morto dilanti di e cas unda su pareha tabata hospeda. Mi no ta cont’e tur pasobra e ta basta largo. Por fabor, busk’e y les’e.

Historia ta conta nos di esclavitud na e palacionan Romano y Griego y abuso fisico y sexual tanto contra hoben, hende muhe y hende homber. Especialmente abuso sexual ta muestra di PODER riba otro ser humano cu ta ser considera inferior. Den Siglo Medio of Edad Media, violacion tabata un castigo di Guerra y e pueblonan conkista tabata ser viola of uza como catibo. Pa hopi siglo violencia a domina e scenario. Ken no ta corda Rey Arturo y e Cabayeronan di Mesa Rondo? Tur hende tabata considera nan como heroe. Ken no a tende di Robin Hood y El Zorro cu tabata defende hende pober contra e malbadonan cu tabata oprimi e pueblo. Y pa hacie mas bunita: bo a yega di wak peliculanan di Walt Disney manera Sneeuwwitje (Blanca Nieves) y The Beauty and the Beast? Bo a yega di ripara cu ta trata di un “pelea” entre e hende bon y e hende malo? Y si no tabatin e HEKS (BRUHA) den e storia, lo bo no a gusta e storia pasobra e storia lo tabata laf! Di e manera aki nos a siña cu E BON ta triunfa y e MALO ta ser castiga of mata.Den bida real e realidad di e oppression y violencia contra e Pueblo tabata hopi mas cruel.

Den Testament Nobo ta aparece un homber yama Hesus, yui di Dios, manda pa Dios pa salba mundo. En realidad Hesus ta rebeldia contra e PODER di Roma cu tabata goberna henter Pueblo Hudiu y otro pueblonan den su alrededor. Pero Hesus tabata expresa su disgusto na un forma pacifico dor di predica cu nos mester STIMA otro manera Tata Celestial ta stima nos y hasta stima nos enemigo. Pakico anto un homber manera Hesus cu tabata sana enfermonan y hasta lanta hende for di morto, a ser mata di un manera asina cruel?? AHA, pasobra El a critica su propio sacerdotenan (lesa e parabola di e Bon Samaritano) y El a yama e Sumo Sacerdote Kaifas un CORUPTO. Boso ta reconoce e palabra ey? Kaifas a cuminsa haya miedo di Hesus pasobra hopi hende tabata sigui Hesus y Kaifas a haya e pensamento cu Cristo por a forma un grupo di hende asina grandi cu no solamente por a core cune pero hasta cu e representantenan di e poder di Roma, e Cesar y e Gobernador. Dus el a traha su plan pa kita Hesus for di caminda y como e Hudiunan NO tabatin ningun autoridad politico, Kaifas mester a acudi cerca e Romanonan pa captura Hesus y conden’e. Pa e haya hende pa grita pa crucifica Hesus el a PAGA un grupo di hendenan Hudiu pa pidi Pilato pa crucifica Hesus.  Ta zona conoci? E resto di e storia ey nos tur sa.

Ban tira un bista riba Merca. Un grupo di habitantenan di Europa, especialmente Inglaterra a cuminsa emigra pa e colonia di Inglatera cu awe nos conoce como Estadonan Uni di America. Exactamente, e gran Pais yama ‘United States of America’ tabata un tempo un COLONIA di Inglatera. E emigrantenan aki, yama ‘The founding Fathers’, a establece nan mes na e parti di e costa oriental y poco poco a cuminsa actua independientemente di Inglatera. Ora Inglatera a dicta cu tur comercio haci dor di e grupo aki, mester a pasa prome via Inglatera, un grupo di comerciante a PROTESTA contra esaki y a prefera di tira e saconan di blachi di te den laman: e asina yama Boston Tea Party. Nan a cuminsa lucha pa nan independencia, bou liderazgo di George Washington y nan mes a declara nan mes independiente na 1776. No lubida cu ora nan a cuminsa apodera di e teranan na Merca, nan a DISCRIMINA y pusha e Indjannan Nativo den “Reservations”, areanan reduci y reserva pa obliga e diferente tribunan Indjan pa nan biba eynan. Te dia di awe e Indjannan, nan ta yama nan mes e ‘Native Americans’, e Nativonan, pasobra nan ta e berdadero propietario di e teranan ey. Nan ta sigui cultiva nan idioma, cultura y artesania pa no perde nan propio identidad. Y nos por a lesa con nan a protesta contra pasamento di tubonan grandi pa transporta petroli riba terenonan cu pa e tribunan Indjan ta sagrado.

Nos tur a yega di tende di e CONKISTA di paisnan Centro y Sur-Americano pa e Spañonan y Portuguesnan. Y tambe di Conkista di paisnan manera India pa e Inglesnan, conkista di Sur-Africa y di Indonesia pa e Hulandesnan. Y pa nos NO lubida Aruba, Corsou, Bonaire, Saba, San Martin y St.Eustatius. Na Corsou Tula, un esclavo, a lanta pa su derechonan y el a ser tortura y mata. Na 1863 esclavitud a ser aboli riba papel pa Antiyas Neerlandes. Di tur e paisnan conkista nan a horta especienan, mineralnan, sucu, salu, oro, plata, diamante, catuna, piesanan di arte. Demasiado pa por menciona tur. Como e conkistadornan no a haya gran cos riba nos islanan, cu awe ta carga e nomber di Islanan Hulandes, nos islanan a ser batisa cu e nomber di “Islanan inutil’.

Nos tur conoce con e nativonan di e continente Africano a ser secuestra for di nan pais y nan famia, bati, maltrata y negocia cu doñonan di plantacionnan na Brasil, Surnam, Corsou, Cuba y Merca. Nos tur conoce e horornan cu a ser cometi contra e hendenan aki pa e hende Blanco por a sigui abusa di nan pa nan bira rico. Aki nos ta papiando di SECUESTRO,TRAFICACION DI HENDE, TORTURA di hende basa riba DISCRIMINACION.

Kico ta pasando na Merca awor? Maske e constitucion di Merca ta menciona cu tur hende naci riba su teritorio ta igual y tin e mesun derecho, den practica esaki NUNCA tabata e realidad. E autor di Proclamacion di Independencia y di e Constitucion di Merca, Thomas Jefferson, tabatin un concubina color scur, scondi, cu ken el a haya varios yui. Martin Luther King, un predicado Cristian, a protesta pacificamente, sin violencia contra e DISCRIMINACION aki. Den su famoso discurso “I have a dream” e ta conta di su soño unda cu tur hende di tur color ta sinta hunto manera ruman y ta Respeta otro. E tabata pidi pa DERECHONAN IGUAL (Equal Rights). Nan a batie, scupi den su cara, y secuestr’e pa spant’e. Kende tabata causa e terror aki? E asina yama KUKUXKLAN. Kende tabata nan miembronan? E obreronan blanco sin of di poco educacion bou liderazgo di polis y hefenen di polis. Pesey nan tabata tapa cara. Ora bo wak e pelicula di e marcha na Washington bo ta wak dr.Martin Luther King ta cana adilanti brasa cu mas di e lidernan di su movimento. Den e filanan cu ta sigui tin hopi representantenan di iglesianan di tur colo, di tur nominacion y religiosonan catolico. Presidente John F.Kennedy, e prome y te awor e unico presidente catolico di Merca, tabata apoya e pensamento de MLKing. Aki bo ta ripara cu MLKing tabata haya forza y poder, dus no tabata keda su contricantenan otro cos cu mat’e. Y mata tambe JFKennedy y su ruman homber Robert Kennedy. Maske cu e hendenan di color a haya despues mas derecho y mas chens di studia, tog e discriminacion a keda reina.

Semper tabatin un lider cu tabata lanta contra e abusonan aki. Dalai Lama, na Tibet; Mahatma Ghandi na India contra Inglatera, MLKing, contra racismo y discriminacion contra hende colo scur, Nelson Mandela contra ‘apartheid’ y Malala, un mucha muhe di 14 aña cu a pidi pa mucha muhernan haya permiso pa bay scol. Ripara tambe cu tur e personanan aki a hiba un lucha sin violencia. Algun a ser mata. Malala a ricibi un bala na su cabes. El a scapa milagrosamente y ta biba na Merca unda e ta sigui lucha pa respeta tur hende, tolerancia y derechonan igual, especialmente pa hende muhe. El a haya e Premio Nobel di Paz. Cu e premio aki el a haya un suma di placa cuantioso. El a dicidi di uza e placa ey pa laga traha scolnan na Palestina. Mi ta menciona aspectonan di e personanan aki cu ta caracterisa nan: spiritualidad, tolerancia, personanan pacifico, respetuoso, no materialista, no egoista y cu un moral halto.

Porfin na 2008 un homber di colo a ser elegi como Presidente di Merca. Un homber cu un nomber straño: Barack Obama. Un nomber original di Kenya. Un homber di raza mixto, mama Mericano y blanco, tata colo scur y di Kenya. Nos por corda con personanan importante y famoso di colo scur, manera Ophra Winfrey y Jesse Jackson  tabata yora publicamente ora Obama a ser elegi. Nan a considera esaki un Milager! Un homber cu un carisma enorme, senciyo, studia, sin pretencion, cu a pone su hendenan di seguridad sufri pasobra e tabata sali na pia pa cuminda e pueblo sin distinction di colo. Un primera dama bon studia, cu un diploma di ley obteni na e famoso Universidad di Harvard. Michelle Obama a cuminsa cu un programa di nutricion contra obesidad y diabetis. El a encurasha mucha muhenan pa studia. Barack y Michelle a duna un ehempel di un pareha uni pa amor, semper man teni, semper cu un mirada di amor pa otro. Hopi hende a pidi Michelle Obama pa core pa ser eligi como presidente di Merca. Mientras hendenan racista a yam’e :”an ape on high heels”, un macaco riba hilchi halto. E no a zundra bek. El a dal nan bek cu e frase “when they go low”, we go high”, ora nan rebaha nan mes, anos ta alza nos mes! Cua ta e les pa siña? Cu NO ta bo beyeza exterior sino bo beyeza interior ta esun cu ta conta! Unda e prome dama actual Melania Trump a keda? Bo no ta wak e y menos scuch’e. E no tin Nada di bisa. Famia Obama tabata trata hendenan cu tabata sirbi nan na e Casa Blanco, manera famia. Y e fotografo oficial a saca un buki di portretnan di e Presidente cu a conmove henter mundo!

Esta un diferencia grandi ora Trump a ser eligi como presidente. Un homber cu un pasado NO di gaba y cu tabatin relacion cu un ‘pornostar’, un actris di peliculanan porno. Un hende cu ta papia di un manera inmoral di hende muhe. Un hende cu a duda cu Presidente Obama lo a nace na Merca. Cua tabata e mensahe tras di esaki? Mi opinion: ki mishi un hende di colo scur ta Presidente di Merca y biba den Cas Blanco? E nomber di e ‘White House’ bo por interpret’e di dos manera!! Ripara con e ta trata e periodistanan colo scur of di otro pais manera China. Pone atencion na e foutnan grandi cu e ta comete ora e bay bishita otro dignatarionan. Y ta bisto pa TUR hende cu e relacion entre e y su casa NO ta nada amoroso. Ki contraste cu e ehempel cu Barack y Michelle Obama a duna! Awor aki Trump ta ser critica pa hendenan di su propio Partido. Hopi comediante y criticonan ta haci bofon di e hecho cu e no por pronuncia cierto palabranan bon. Publicamente ex-general y Ministro di Estado Collin Powell, y un di su conseheronan mas halto, John Bolton, a bisa cu e NO ta sirbi pa ta Presidente di e pais mas importante na y pa Mundo. Esta un berguensa, mientras e ta sigui gaba su mes y bisa cu ta e MIHO presidente cu Merca a yega di tin. Boso por compronde cu e RABIA cu ta biba bou di e población di colo, asina yama Afro-Americans ta lanta y ta hiba nan pa protesta. Den e clase di protestanan aki, otro gruponan cu otro agenda, ta aprobecha pa destrui y horta, cu e meta pa destabilisa e gobierno y pa hacie mas dificil pa goberna.Trump ta defende su mes bisando cu ora Obama tabata na mando “shootings’, tiramento inespera a tuma luga y hopi hende inocente a ser mata. Esey ta berdad. Pero e NO tabata un accion contra Obama. Especialmente hobennan cu a ser maltrata of ta victima di ‘bullying’ a comete e ‘shootings den desesperacion y den RABIA cu loke a pasa cu nan. Personanan mentalmente inestabel cu un rabia grandi den nan curpa cu kier tuma venganza. Mayoria di bes, nan ta mata nan mes despues di a tuma venganza. Nos tur a wak president Obama YORA na e momento ey y el a trata di pasa un ley pa controla bendemento di arma na Merca. Ken a stroba esey? Amigonan di Trump , doñonan di negoshinan di benta di arma!

Como ultimo punto tocante e tema aki, mi lo menciona algun Tratado importante tocante Derechonan Humano. Despues di Segunda Guerra Mundial, unda cu hopi hende y mucha inocente a ser mata riba orden di Hitler, a bin cu e sugerencia pa skirbi un Ley Internacional pa protege e derechonan Humano y preveni cu un raza of grupo grandi cu ta forma parti di un Pueblo, ser mata, pa motibo di un loco yena cu odio contra cierto hendenan.

  • Na 1950 e Tratado di Derechonan Humano a ser firma na Roma pa mas cu 100 pais. E Derechonan Humano ta basa riba valornan Cristian: respet, igualdad, stimacion pa e prohimo sin distinccion di raza of religion. E prome articulo ta conoci como e articulo ANTI-DISCRIMINATORIO: Tur hende ta igual, sin algun distinccion. E articulo aki tambe ta forma e promer articulo di e Prome capitulo di nos constitucion.
  • Despues a sigui e Tratado di New York cu ta tambe riba Derechonan Humano pero tambe politico. Esaki tambe ta basa riba anti-discriminacion.
  • E prome Tratado pa proteccion di Hende Muhe y pa elimina tur clase di DISCRIMINACION contra Hende Muhe, e asina yama Tratado di CEDAW.
  • A sigui cu e Tratado di Belem do Para, firma na Brasil cu e mesun motibo pa protege Hende Muhe contra violencia especialmente pa paisnan Centro y Sur America.
  • Na 1994 a ser firma e Tratado di Istanbul, inicia pa Union Europeo unda ta exigi cu esnan cu ta uza violencia contra hende muhe, mester ser persigui y castiga.
  • Mi no kier lubida di menciona e Tratado pa Derechonan di Mucha y Hoben cu a tuma HOPI aña pa esaki por a ser considera como un Tratado, pasobra varios pais NO kier a firma. Cua tabata e motibo? Economia di Hopi pais tabata y ainda ta depende di obra di man di Mucha y Hoben. Paisnan manera China, India, paisnan Asiatico y Sur-americano. Ripara por ehempel unda bo paña ta ser traha! Paisnan manera Bangladesh unda labor di mucha ta ser paga pa un suma miserabel. Mi ta papiando di marcanan di diseñadornan famoso. Cu e Tratado aki muchanan a haya  no solamente e derecho sino e obligacion di bay scol! Un detaye cu a resalta ta e hecho cu Merca a ninga di firma e Tratado aki. Cua ta e motibo? Pasobra e Tratado aki ta prohibi castigo fisico fuerte (batimento) di mucha y hoben. Y Merca a bisa cu no por kita e derecho di castiga e mucha y/of hoben for di e mayornan. E di dos motibo ta pasobra No por exigi di Merca pa NO ehecuta (mata) un menor di edad cu a comete un delito grave! Na Aruba nos NO conoce Pena di Morto den nos constitucion.
  • Un Tratado hopi importante ta e Tratado contra TORTURA. Hopi pais ta basa nan peticion riba e Tratado aki pa pidi nan ciudadanonan cu a ser aresta pa paisnan cu tin un dictatura, pa no ser tortura y mata. Pa menciona algun: Russia, Korea di Norte, Pakistan etc.

Despues di 70 aña di Tratadonan Internacional asina importante contra violencia, maltrato, tortura y violacion, ainda hopi atrocidad ta ser cometi contra e derecho di cada ser humano. Esey a pone mi perde e speransa di alcansa di biba pa wak un dia un mundo liber di violencia.

Mi a skirbi e articulo aki a peticion di varios ex-alumno/estudiante. Pa casualidad nos professor di Papiamento a pidi nos repasa un texto di sra.Ruthy Vrieswijk y a duna nos algun tarea. Mi ta felicita Ruthy cu el a tuma e curashi di skirbi tocante un topico No facil y carga cu sentimentonan negativo. Despues di e articulo aki lo sigui un articulo cu e titulo: Violencia, Racismo y discriminacion na Aruba?! E meta ta pa pone nos pensa riba e topiconan aki den nos comunidad y pa nos haci e esfuerso di trata otro miho y haci di nos isla un isla felis. Lily Marval

Photo_BENTA 94

WILLEM ALEXANDER

Oranjesatad – Aruba a conoce e aña aki un grupo grandi di 17 persona cu a ricibi un Condecoracion Real pa motibo cu nan a destaca riba diferente tereno y/of a dedica nan mes na nos comunidad. Comision Condecoracion Real Aruba ta informa cu entrante dia prome di juli 2020 pueblo di Aruba por entrega proposicionnan pa personanan ricibi un condecoracion real otro aña, na ocasion di celebracion di aña di Rey na april 2021.

Pa un persona por wordo considera pa haya un condecoracion real mester tene cuenta cu e accento ta cay riba prestacionnan particular pa y den comunidad. Tin dos categoria:

– Trabou boluntario, pues trabounan pa cual e persona no a/ta ricibi salario;
– Prestacionnan particular cu un persona a haci contra pago, pues den su trabou.
  E prestacionnan aki mester ta di un caliber y nivel di e halto ey cu nan ta
  surpasa locual normalmente ta wordo spera di su trabou y mester tin un balor
  excepcional pa desaroyo di Aruba.

Tur persona of instancia cu conoce un persona cu na su opinion ta merecedo di un condecoracion real por entrega un proposicion. Pa haci e proposicion aki mester haci uzo di dos formulario special.
E formularionan aki ta obtenibel entrante 1 di juli 2020 na balie abou na entrada na Bestuurskantoor na Playa, na Bestuurskantoor na San Nicolaas of cerca e miembronan di Decoratiecommissie Aruba. Tambe por download e formularionan for di e website di Gobierno: www.gobierno.aw, www.overheid.aw, www.government.aw.


E formularionan di proposicion mester wordo yena completo y detayadamente y mester wordo firma door di e persona(nan) of e instancia cu ta haci e proposicion (“voorsteller”).

E motivacion di e peticion ta di crucial importancia.

Pa evalua e meritonan di un persona cu ta wordo proponi pa un condecoracion real ta di sumo importancia pa duna tur informacion pidi riba e formularionan y pa menciona tur dato y informacion cu por duna realse na e trabou(nan)/actividad(nan) desplega door di e persona en cuestion.

Comision Condecoracion Real Aruba ta enfatisa cu otorgamento di un condecoracion real mester keda un sorpresa pa e persona concerni. Pa e motibo ey ta di suma importancia pa NO informa e persona concerni cu ta bay haci un peticion pe, ni envolvi’e den e proceso di prepara un proposicion. Mester haci e trabao preparatorio den tur secrecia. Esaki lo evita un desapunto den caso cu e condecoracion no ta wordo otorga.

E entrega di un proposicion pa un condecoracion real mester wordo haci na Decoratiecommissie Aruba
y mester wordo entrega den un envelop cera na Bureau di Minister Presidente di Aruba (Bureau Minister van Algemene Zaken) na atencion di Decoratiecommissie Aruba, Bestuurskantoor, L.G. Smith Blvd. 76, Oranjestad, Aruba.

Proposicionnan pa condecoracionnan real ta wordo trata na Hulanda door di e organo cu ta carga e nomber di “Nederlandse Kapittel voor de Civiele Orden”. Nan ta duna e conseho definitivo pa cu e

condecoracionnan real y nan ta hopi estricto. Por ehempel, den caso cu un persona tin tremendo logronan pa comunidad, pero e tin por ehempel boetnan grave, un persona asina lamentabelmente no ta bin na remarca pa un condecoracion real durante cierto periodo. Por ehempel pa un boet durante un aña y dependiendo di e cantidad di boet durante mas aña.

Semper un peticion mester wordo manda hopi luna adelanta, casi un aña adelanta, pa por keda cla cu tur tramite na Aruba y na Hulanda pa asina e personanan por ricibi nan condecoracion na luna di april di e aña venidero.  E aña aki e ultimo dia pa entrega un proposicion pa un Condecoracion Real pa aña 2021 ta diabierna 4 di september 2020.

Por fabor tuma nota cu proposicionnan incompleto y proposicionnan cu a drenta despues di diabierna 4 di september 2020 lamentabelmente no por wordo trata.

Aruba tin hopi persona cu ta contribui na nos comunidad mediante trabou boluntario y personanan
cu ta destaca realmente den nan trabou. Ta deseo di Comision Condecoracion Real Aruba pa mira hopi

di nan ricibi un condecoracion real na 2021, mescos cu e aña aki. Ta p’esey un peticion na un y tur pa haci un esfuerso pa esaki bira realidad y pa asina Aruba por honra su hendenan balioso. Comision Condecoracion Real Aruba ta spera cu pa aña di Rey 2021 tambe comunidad lo reacciona cu hopi entusiasmo pa reconoce esnan cu ta haci trabou importante pa y den nos comunidad.

Den caso cu tin cualkier pregunta of pa mas informacion por tuma contacto cu e miembronan
di Comision Condecoracion Real Aruba:
  sra. F. Perez-Lopez (tel. 583-8425)
  sr. V. Frank (tel. 587-4979) 
  sra. N. Anthony (cel. 593-1921)
  sra. I. Nicolaas-Ras (tel. 584-8880)
  sra. R. Garrido (cel. 593-1820)
  sr. D. Figaroa (cel. 741-0100)
Tambe por acerca e comision via e-mail:  condeco.aruba@gmail.com

Photo_BENTA 94

 

EDGARD VROLIJK 1

Oranjestad -Na november 2017 pueblo a conoce un gobierno nobo y sigur un gobierno cu di ora cu a drenta a tope cu retonan dificil entrenan un situacion financiero desastroso y sigur aspectonan social neglisha pa añas. Y esakinan no a impedi nan di traha y sigur a sa di demostra di por a yega na un protocol cu Hulanda cu normanan halto pero asina mes a sa di cumpli

Normanan di protocol logra

Nos gobierno a hereda un desaster finaciero. Un pais cu na 2009 tabatin 43% di su GDP na debe y un debe nacional na 2.2 biyon florin. Den 8 aña nos a conoce 93% di nos GDP na debe y un debe nacional na 4,3 biyon florin y ainda proyectonan PPP na balor di 80 miyon pa paga tur aña pa 29 aña largo. Hulanda y Aruba a sera un protocol unda cu pa 2018 lo mantene e mesun deficit cu tabatin na 2017 unda cu tabatin 132 miyon na deficit pero Aruba a sa di yega na un deficit di 45 miyon. Pa 2019 Aruba por tabatin un deficit financiero di 25 miyon y nos Gobierno a caba cu un surplus di 11 miyon florin. Pa 2020 nos tabata riba e bon caminda unda cu den protocol mester tabatin un surplus di 25 miyon, pais Aruba tabata prognostica un surplus di 46 miyon y sigur den bista con 2018 y 2019 a bay e surplus aki lo ta tabata mucho mas ainda. Asina pueblo por wak cu cabalmente Gabinete Evelyn Wever-Croes a cumpli cu normanan stipula door di Hulanda y cu hopi a pensa cu no lo por logra y a logra y sigur nos tabata riba e caminda corecto, pero ni nos ni mundo a spera e Covid cu a trece Aruba tambe den problema paso nos no tin un buffer.

No tin buffer

Maske despues di Status Aparte nos isla compara cu otro islanan den Caribe a conoce desaroyo enorme, nos no a probecha pa crea un buffer pero a opta pa malgasta placa pero tambe proyectonan coruptivo cu pueblo mester a paga enbes di spaar. Ehempelnan ta: Garantianan di Sace unda nos mester a paga $100 miyon cash y 15 aña largo $15 miyon, Radar, Racetrack, Fondo di Desaroyo Sanicolaas, Radisson. Pa corona pueblo mes a sigui escoge su desgracia na momento cu a duna sr Mike Eman y AVP, despues di tur e malgastamento di placa, un biaha mas e oportunidad pa goberna y caba di destrui Aruba financieramente door di duplica nos debe. Banda di esaki laga proyectonan off balance pa paga na balor di 80,7 miyon pa 29 aña largo y unda no ta resta pa por crea un buffer y awe nos ta den e situacion penoso aki.

Nos dushi isla na e momentonan aki e unico manera di por lanta cabes ta door di reconstrui e pais aki hunto un biaha mas y e unico manera cu por logra esaki ta uni. Laga politica un banda paso na e momentonan aki pueblo sa cu ta netamente e politica populista a hiba nos financieramente unda nos ta y fanatismo no lo yuda nos sali di nos situacion, sino den union. Ademas, sigur cu cabes friu por pensa con nos lo por logra esaki y sigur con lo percura pa hamas nos bolbe cay den un situacion similar cu ta permiti cualkier otro gobierno mal usa nos fondonan.

Photo_BENTA 94